Decyzji zmiany źródła energii z konwencjonalnego na odnawialne nierzadko towarzyszy motywacja ekonomiczna nowych użytkowników. Poza szeroką paletą zalet korzystania z OZE, opartą na względach ekologicznych, podkreśla się możliwość zaoszczędzenia znacznej ilości pieniędzy gospodarstwa domowego na energii elektrycznej, dzięki instalacji paneli słonecznych. Jak w praktyce przedstawiają się koszty założenia z instalacji fotowoltaicznej, o tym w dalszej części artykułu.
Fotowoltaika jest dziedziną nauki zajmującą się wytwarzaniem prądu elektrycznego ze światła słonecznego. Pozyskiwanie takie następuje dzięki ogniwom fotowoltaicznym (najczęściej wykonanym z krzemu) połączonym w panele, które z kolei skupione są w moduły. Dzięki ogniwom i ich właściwościom fizycznym pod wpływem promieni słonecznych zachodzi zjawisko fotowoltaiczne i następuje produkcja energii.
Płytki półprzewodnikowe (ogniwa) umieszczone są w ramie i podłączone do puszki przewodnikowej przez połączenia prądowe. Na konstrukcję nakłada się szkło hartowane i folię dzięki czemu całość staje się bardzo solidna.
Dodatkowym urządzeniem w instalacji jest falownik (inwerter) , zmieniający prąd stały z paneli w zmienny i dostosowuje go w ten sposób do zwykłego użytkowania w domu przy wykorzystaniu gniazdek elektrycznych. Dostarcza do budynku mieszkalnego prąd o odpowiednich parametrach. Przed rozpoczęciem budowy mikroinstalacji fotowoltaicznej należy rozważyć możliwość podłączenia jej do sieci energetycznej. Wówczas pojawia się możliwość odsprzedaży nadmiaru wyprodukowanej energii. Decyzja o tym, czy instalacja ma być połączona z siecią (ang. on-grid), czy niezależna (ang. off-grid) wymaga wyboru konkretnego typu falownika. Jeśli nie chcemy korzystać z energii pochodzącej z sieci publicznej, dobrym rozwiązaniem będzie wersja hybrydowa, która funkcjonować może niezależnie od dostaw prądu z innego źródła. Chcąc korzystać z prądu sieci można zainstalować inwerter wyspowy lub sieciowy. Różnica polega na tym, że w przypadku pierwszego z nich nie otrzyma się zwrotu środków za nadprodukcję energii, gdyż musi być ona zużyta w czasie rzeczywistym lub magazynowana na koszt użytkownika. W przypadku zwiększonego zapotrzebowania i niedoprodukcji, użytkownik odkupuje prąd sieciowy od dystrybutora. Jest to więc rozwiązanie, które pozwala zaoszczędzić jedynie w ograniczonym stopniu. Inwerter sieciowy pozwala natomiast wykorzystać całość wyprodukowanej energii bez dodatkowych kosztów na bieżąco albo poprzez odsprzedanie jej do sieci. Proces monitorowany jest przez dwukierunkowe liczniki umożliwiające wymianę. Zmiejszają się wówczas opłaty za prąd w skali roku, gdyż wartość nadprodukcji letniej pokrywa w dużym stopniu zapotrzebowanie na prąd zimą, w okresie mniejszego nasłonecznienia.
Panele słoneczne można umieścić na ziemii w konstrukcjach stalowych.. Inną opcją są instalacje na dachu. W przypadku dachu skośnego panele przyłącza się do konstrukcji dachowej lub pokrycia dachu. Dach płaski wymaga dodania trójkątnych stelaży po to by zapewnić panelom pochyłe położenie.
Montaż zajmuje zazwyczaj 1 do 2-3 dni. Jego długość zależy od stopnia złożoności projektu, ale także od warunków atmosferycznych czy stanu powierzchni na jakiej umieszczone mają zostać panele.
Oprócz zapłaty za montaż, osobę noszącą się z zamiarem założenia fotowoltaiki czeka również zapłacenie za:
Cena instalacji fotowoltaicznej dla zabudowań mieszkalnych to ok. 30 tys zł. Najbardziej opłacalne są takie o mocy 5kW, gdyż większa moc wiąże się z dodatkowymi sumami pieniędzy na założenie, a dystrybucja dużych nadwyżek energii finalnie może okazać się nieopłacalna (kilowat wyprodukowanej energii jest tańszy niż ten, który odkupuje się od sieci).
W poszukiwaniu oszczędności odradza się obniżanie ceny i jednocześnie jakości elementów. Warto szukać okazji cenowej w zmianie sposobu montażu i zamiast wolnostojących założyć konstrukcje dachowe.
Naturalnie, na zawsze konieczne jest pokrywanie całej inwestycji na własną rękę. “Mój Prąd” jest rządowym programem dofinansowania fotowoltaiki dla gospodarstw domowych, stworzonym przez Ministerstwo Środowiska i Ministerstwo Energii. Dotacja jest bezzwrotna i pokrywa maksymalnie 50% tzw. kosztów kwalifikowanych instalacji fotowoltaicznej (zakup, montaż oraz odbiór i uruchomienie instalacji z niezbędnym oprzyrządowaniem), nie może jednak przekroczyć 5 tys. złotych. W ramach dotacji możliwe jest założenie systemu o mocy od 2 do 10 kWp. Beneficjentami mogą zostać wyłącznie osoby fizyczne wytwarzające energię elektryczną niekomercyjnie. Wymaga się zatem również założenia liczników dwukierunkowych i zawarcie umowy wymiany.
Drugą tego rodzaju dotacją jest „Czyste powietrze”. Dwa rodzaje dofinansowań nie łączą się. Beneficjent Czystego Powietrza również otrzymać może do 5 tys. zł dotacji na mikroinstalację o mocy 2-10 kW. Podstawowa dotacja może wzrosnąć maksymalnie do 30 tys. zł, gdy zostanie wykonana termomodernizacja, wymiana ogrzewania na pompę ciepła typu powietrze-woda oraz instalacja fotowoltaiczna. Beneficjenci o szczególnie trudnej sytuacji finansowej mogą liczyć nawet na pomoc w wysokości 37 tys. zł. Pompa ciepła korzystająca z wody i powietrza może ogrzewać wodę użytkową przez cały rok i nie zużywa surowców nieodnawialnych. Zasilana jest prądem. Połączenie pompy z fotowoltaiką daje możliwość ogrzewania wody energią ze słońca. To podwójna korzyść dla domowego funduszu, zarówno z perspektywy całorocznego oszczędzania na rachunkach jak i okazji do otrzymania wsparcia już w momencie zakładania.
Inną możliwość stanowi skorzystanie z ulgi termomodernizacyjnej, która pozwala na odliczenie kosztów modernizacji energetycznej budynku jednorodzinnego od podatku. Ogólna kwota odliczeń nie może przekroczyć 53 tys. zł Skorzystanie z programu “Mój prąd” pomniejsza podstawę podatkową do odliczenia w ramach ulgi.